Dwie osoby jadą jedną elektryczną hulajnogą – która z nich dostanie mandat?

Hulajnoga elektryczna to pojazd jednoosobowy, a jazda nim w dwie osoby jest niedozwolona – straż miejska (gminna) lub policja powinna w takim przypadku nałożyć mandat. Według obecnego taryfikatora kara za to przewinienie wynosi 300 zł. Jest to jedno z częściej obserwowanych wykroczeń popełnianych przez użytkowników e-hulajnóg, zwykle dotyczy pojazdów wypożyczanych na minuty.

Powstaje jednak pytanie: czy za dwuosobową jazdę mandat powinien otrzymać tylko ten, kto kieruje elektryczną hulajnogą – czy także “pasażer” lub “pasażerka”?

Poznań. Jedna e-hulajnoga, 2 x mandat

11 listopada w Poznaniu na ul. Słowiańskiej Straż Miejska zatrzymała Julię i Bohdana, dwudziestoparolatków z Ukrainy – i ukarała oboje. Ukarani mandaty przyjęli. Potem zwrócili się do SmartRide.pl z pytaniem czy strażnicy postąpili prawidłowo.

⇒ ZOBACZ TEŻ: Jazda w dwie osoby e-hulajnogą: zabroniona i niebezpieczna

– Słyszałam, że nie można jeździć razem, ale często widziałam, jak inni tak jeżdżą, nigdy żaden patrol nie interweniował, więc sądziłam, że grozi raczej ostrzeżenie niż mandat. A tu natychmiast grzywna i to dla dwóch osób! Tak, to moja wina, jeśli to jest zgodne z prawem, że zapłaciliśmy za dwie osoby, to trudno. Ale przy mojej pensji minus 600 zł za coś takiego, bez żadnego ostrzeżenia, to jakoś za dużo… – relacjonuje Julia.

Bohdan dopowiada, że para jechała chodnikiem, powoli, a dookoła było bardzo mało ludzi i nie doszło do żadnej niebezpiecznej sytuacji. Zarzut strażników dotyczył wyłącznie jazdy hulajnogą w dwie osoby. Historię tę znamy tylko z jednego źródła, ale główną informację potwierdzają zdjęcia mandatów.

Czy strażnicy postąpili prawidłowo? Po analizie kodeksu drogowego, konsultacjach z prawnikiem i wysłaniu pytań do straży miejskich w czterech polskich miastach, odpowiedź na to pytanie okazuje się bardziej złożona, niż może się na pozór wydawać.

Mandat za jazdę e-hulajnogą w dwie osoby: bezdyskusyjnie dla kierującego…

Prawo o ruchu drogowym jednoznacznie definiuje elektryczną hulajnogę jako pojazd jednoosobowy. Dodatkowo wyszczególnia jazdę “w tandemie” na liście zakazów w Art. 33a. ust. 3, brzmiącym:

Kierującemu hulajnogą elektryczną zabrania się przewożenia innej osoby, zwierzęcia lub ładunku

Tu oczywiście istotne jest słowo “przewożenia”. Ono jednoznacznie wskazuje, że wykroczenie popełnia kierujący, a nie ta druga osoba – która przecież nikogo nie przewozi. I to wskazywałoby, że mandat powinien być jeden, a ukarany nim może zostać tylko kierujący. Tak właśnie odpowiedzieli na nasze pytania oficerowie prasowi straży miejskich z Wrocławia, Gdańska i Warszawy.

– Wykroczenie popełnia kierujący – odpisał nam Waldemar Forysiak, rzecznik straży z Wrocławia.

– Mandatem może zostać ukarany kierujący hulajnogą elektryczną, który nie stosuje się do zakazu przewożenia innej osoby, zwierzęcia lub ładunku – odpowiedziała Marta Drzewiecka (Gdańsk).

– Karany w takim przypadku jest kierujący hulajnogą. “Pasażer”, mówiąc niezbyt elegancko, jest traktowany podobnie jak bagaż – mówi Jerzy Jabraszko ze Staży Miejskiej w Warszawie, powołując się na ten sam Art. 33a, co jego koledzy po fachu z innych miast.

Nie ma wątpliwości: taka właśnie jest powszechna praktyka funkcjonariuszy w Polsce w przypadku takich wykroczeń (o ile w ogóle interweniują). Potwierdzają to wszystkie inne znane nam przypadki. Można powiedzieć: jest to “ustawienie domyślne” przy tym wykroczeniu.

…ale jest jeszcze Art. 60 kodeksu drogowego: możliwa kara także dla pasażera

Czy zatem strażnicy z Poznania popełnili błąd lub nadużycie? Otóż niekoniecznie.

Mec. Adam Baworowski, adwokat z Warszawy, uważa, że – choć nie widać, by stosowano to w praktyce – Prawo o ruchu drogowym pozwala na ukaranie mandatem także drugiej osoby jadącej elektryczną hulajnogą. W ustawie tej mamy bowiem także Art. 60 (zakazy związane z oznakowaniem i użytkowaniem pojazdu), który brzmi tak:

Zabrania się używania pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu osoby znajdującej się w pojeździe lub poza nim

– “Używanie” pojazdu dotyczy również pasażera, nie tylko kierującego. Jest to ewidentne, gdyż zakazy skierowane indywidualnie do kierującego wymienia osobny ustęp w tym samym artykule. Zarazem jechanie “na drugiego” na jednoosobowej e-hulajnodze na pewno można uznać za zagrożenie dla bezpieczeństwa, choćby z racji znacznego zmniejszenia stabilności pojazdu i groźby utraty kontroli nad nim. Artykuł 60. można więc zastosować, aby ukarać także osobę przewożoną – mówi mec. Baworowski.

Czy strażnicy w Poznaniu wiedzieli, co robią?

Co ciekawe, w opisywanym przypadku z Poznania nawet to nie kończy jednak dywagacji. Drugi mandat budzi bowiem poważne wątpliwości co do rozeznania funkcjonariuszy w przepisach – lub co do ich intencji.

Mandat wystawiony osobie kierującej jest jasny. Powołuje się na Art 97 Kodeksu wykroczeń (to zbiorczy artykuł mówiący o naruszeniu przepisów drogowych), po czym wymienia konkretne przewinienie: naruszenie przez kierującego zakazu przewożenia innej osoby na hulajnodze. Czyli wskazuje na złamanie wspomnianego Art 33a Prawa o ruchu drogowym.

Natomiast “pasażer” dostał mandat również z Art 97 KW, opisany jednak po prostu jako “jazda hulajnogą elektryczną w dwie osoby”. Tak można powiedzieć w języku potocznym, ale z punktu widzenia prawnego jest to stwierdzenie abstrakcyjne. Inaczej mówiąc: właściwie nie wiadomo, co konkretnie strażnicy zarzucali pasażerowi hulajnogi i na podstawie którego przepisu.

– Gdyby funkcjonariusz miał na myśli Art. 60, czyli użytkowanie pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu, powinien jasno wskazać to w opisie mandatu, pisząc “Art 97 KW w związku z Art. 60 Pord”. Ten mandat, który widzę, jest opisany niewłaściwie – ocenia mec. Baworowski.

Czy wynikało to z niewiedzy strażników, czy ze złej woli – nie nam oceniać. Do Straży Miejskiej w Poznaniu również wysłaliśmy kilka dni temu pytanie o stanowisko wobec jazdy w dwie osoby e-hulajnogą oraz o praktykę stosowaną zwykle w takich przypadkach. Odpowiedzi, jak dotąd, nie dostaliśmy.

Przyjęty mandat “nie do odkręcenia”

Według relacji Bohdana i Julii, jeden ze strażników zachowywał się bardzo nieprzyjemnie (podejrzewają, że rolę mogło tu odegrać ich ukraińskie pochodzenie). Drugi był bardziej uprzejmy. – Strażnik zażądał natychmiastowego zapłacenia mandatu na miejscu i tylko gotówką. Kiedy powiedziałem, że mam tylko kartę, odpowiedział, że zgodnie z prawem zawsze powinienem mieć przy sobie gotówkę. W międzyczasie w pobliżu jakaś osoba przebiegła przez jezdnię w niedozwolonym miejscu i nie było żadnej reakcji strażników – relacjonuje Bohdan. – Może ten jeden był zły, bo pracował w święto?

Dla nich sprawa ma wymiar już czysto teoretyczny, bo przyjęty i zapłacony mandat kończy sprawę.

– Przyjęty mandat jest w zasadzie równoznaczny z przyznaniem się do winy. Formalnie rzecz biorąc, w kilku szczególnych przypadkach można jeszcze się odwoływać do sądu, ale w praktyce jest to nie do odkręcenia. Na pewno w tej sytuacji i dla 300 zł nie miałoby to żadnego sensu – ocenia mec. Baworowski (informacje na temat możliwości odwołania się od mandatu można znaleźć tutaj).

Jeśli dostaniemy jakąś odpowiedź od poznańskiej Straży Miejskiej, zaktualizujemy artykuł.

POLECAMY: Kompendium dla świadomych użytkowników e-hulajnóg

Elektryczne hulajnogi – przepisy i regulacje. „SmartRide. Przepis na jazdę”

WSPARCIE